Josip Broz Tito je uvijek materijal za istraživanje, a iako je prošlo nešto malo više od 40 godina od njegove smrti, on je i dalje zanimljivi domaćim medijima, ali i publici. Mnogima je bio diktator, ali ruku na srce, u njegovo vrijeme se živjeelo puno bolje nego danas, u kapitalizmu.
Pod zadivljujućom zastavom “bratstva i jedinstva”, Josip Broz Tito je vješto upravljao čitavom Jugoslavijom, zadobivajući divljenje lidera širom svijeta. Malo ko je imao drskosti da ga izazove, osim jednog hrabrog pojedinca koji se neustrašivo suprotstavio poznatom državniku. Ova hrabra duša bio je niko drugi do Slobodan Penezić Krcun!
Krcun, poznata ličnost koja je oličavala i nemilosrdnu snagu revolucije i njegovane osobine oca, imao je brojne identitete. Bio je zagonetni osnivač ozloglašenog srpskog Odeljenja za zaštitu naroda, slobodoumni boem, posvećeni vojnik i duboko emotivna osoba. Sa složenom mešavinom komunističkih i nacionalističkih uverenja, Krcun je dosledno stajao na strani Srbije. Krcun je, nažalost, svoju preranu smrt dočekao u saobraćajnoj nesreći na Ibarskoj magistrali u Šopiću kod Lazarevca 6. novembra 1964. Od tog kobnog dana traju glasine o njegovoj smrti, koje upućuju na to da to ipak nije bila nesreća. Uprkos rastućem intenzitetu ovih glasina, nikakvi konkretni dokazi se nikada nisu pojavili, ali one nastavljaju da odjekuju čak i nakon skoro šest decenija. Kružile su spekulacije da je Josip Broz Tito, večiti predsednik, naručio Krcunovo ubistvo zbog njegove nepokolebljive lojalnosti srpskom narodu. Krcun je odigrao ključnu ulogu tokom svog života, služeći kao partizanski komesar i osnivajući srpsku službu bezbednosti tokom rata. Kasnije je preuzeo funkcije kao što su ministar policije, potpredsednik i na kraju predsednik Vlade Srbije.
Značaj Penezićeve životne putanje i danas je aktuelan jer nudi uvid u jedan aspekt Srbije tokom Drugog svetskog rata i kasnijeg formiranja Titove Jugoslavije. Poznat kao “hleb i otrov revolucije”, Penezić je kao ministar unutrašnjih poslova pokazao izuzetnu privrženost Josipu Brozu i njegovim idealima, čak je izabrao da spava među zatvorenicima u zatvoru. Zbirka arhivske građe Užičkog arhiva prikazuje ga kao saosećajnog i odanog supružnika, suprotstavljajući njegovu žestoku javnu ličnost. Željko Marković, direktor Istorijskog arhiva u Užicu, ističe ove kvalitete u razgovoru o Peneziću za BBC.
Kao vođa Ozne, a kasnije i Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije, Krcun je odigrao ključnu ulogu u eliminisanju preostalih kvislinških formacija i četničkih snaga, gušenju pobuna, a kasnije i u obračunu sa pristalicama Informbiroa.
Tokom Drugog svetskog rata, dva suprotstavljena pokreta otpora, četnička i partizanska frakcija, sukobili su se međusobno. Zanimljivo je da su se našli i u borbi protiv zajedničkog neprijatelja, Nemaca. Međutim, 1943. godine, saveznici su odlučili da se pridruže partizanskom pokretu, prepoznajući njegov značaj u osiguravanju konačnog trijumfa u bivšoj Jugoslaviji. Vrijedi napomenuti da je Penezić na početku rata bio mlad 22-godišnjak, dok je Tito, vođa partizana, imao 48 godina.
Koncept jednakosti i pravde zaokupio je čitavu generaciju srpskih dečaka, što je rezultiralo tragičnim gubitkom života i među pristalicama i protivnicima Tita. Ova tragedija je najviše pogodila srpski narod. U tom kontekstu, Krcuna gledam i kao počinitelja i kao žrtvu, s obzirom na šire filozofske implikacije. Marković u svojoj biografiji slikovito oslikava užase bombardovanja Beograda i pljačke kojoj je prisustvovao. Tokom te kobne noći, on je zajedno sa grupom izbeglica krenuo na put za Valjevo, da bi bio na meti nemačkih vojnika koji su nemilosrdno pucali na njih odozgo iz mitraljeza.
Pored živopisnog prikaza scena stradanja, autor izražava i duboku averziju prema Nemcima još od Prvog svetskog rata. Željno je prihvatio bratovu izmišljenu priču da su Nemci pobegli iz Srbije 1918. samo zato što je rođen. Ratni haos vodi ga u srce Srbije i njegovo rodno mesto. Posle pada Užica, nastavlja put sa svojim “drugovima”, prolazeći kroz šume i planine. Krcun je, prema istorijskim zapisima, kao najznačajnija ličnost Ozne u Srbiji, imao ključnu ulogu u ovoj operaciji. Nesumnjivo, jedno od najznačajnijih dostignuća u novonastaloj Jugoslaviji bilo je hvatanje generala i četničkog komandanta Dragoljuba Mihailovića. Međutim, ovo dostignuće nije bilo bez kontroverzi, jer je i sam Krcun priznao da gaji određeni nivo poštovanja prema Mihailoviću. Za razliku od percepcije o njemu kao o nemilosrdnom policajcu, knjiga “Krcunska pisma bez kurira” rasvjetljava njegovu emotivnu stranu kroz objavljivanje pisama razmijenjenih sa suprugom i djecom.
Svaki put kada je slao svoje nježne poruke, pobrinuo se da uključi svoje nježne izraze ljubavi i poljupce za nju i djecu. Ipak, nije mogao a da ne osjeti tračak žaljenja što ovo nisu bila prava ljubavna pisma, jer je shvatio potrebu za oprezom u tako intimnoj komunikaciji.
Šuškalo se o Krcunovoj sklonosti alkoholu, tvrdnja koja se nalazi u njegovim ličnim pismima supruzi. Unutar ovih pisama on iznosi različite unutrašnje misli i dileme, uključujući i jedan slučaj u kojem razmišlja o prestanku pijenja kako bi postigao nešto značajno u životu.
