Psorijaza je hronična bolest koja pogađa veliki broj ljudi širom sveta. Iako se smatra nezaraznom, njeni simptomi mogu značajno uticati na kvalitet života obolelih, stvarajući fizičke, ali i emocionalne izazove.
- Ova bolest, koja se često manifestuje kroz crvene, ljuskaste promene na koži, zahvata kožu, nokte i zglobove, a poznato je da može imati različite oblike i intenzitete. Procenjuje se da je psorijaza prisutna kod oko 2% svetske populacije, a posebno pogađa osobe u dobi između 15 i 30 godina, kao i starije od 50 godina.
Iako psorijaza ne predstavlja direktnu opasnost po život, može izazvati značajan stres zbog svog uticaja na izgled i zdravlje obolelih. Osobe koje pate od psorijaze mogu doživeti značajnu emocionalnu nelagodnost, često se osećajući izolovano zbog stigme koja prati ovu bolest. Stoga je edukacija i informisanje javnosti o prirodi psorijaze ključno u smanjenju predrasuda i pomaganju obolelima da se nose sa svakodnevnim izazovima.
- Okidači psorijaze su brojni i variraju od osobe do osobe. Među najčešćim faktorima koji mogu pokrenuti izbijanje bolesti ili pogoršati postojeće stanje spadaju stres, povrede kože, infekcije, pušenje, prekomeran unos alkohola i hormonski poremećaji. Stres, posebno fizički i emocionalni, ima snažan uticaj na razvoj bolesti, dok povrede kože, poput ogrebotina ili posekotina, mogu inicirati pojavu simptoma, poznatu kao „Koebnerov fenomen“. Takođe, infekcije izazvane virusima, bakterijama ili gljivicama mogu delovati kao okidači za pojavu ili pogoršanje psorijaze.
Kada je u pitanju lečenje psorijaze, ono zavisi od tipa i ozbiljnosti bolesti. Terapije se prilagođavaju svakom pacijentu posebno, a najčešće se koriste topički tretmani, kao što su kreme i masti koje pomažu u smanjenju simptoma. Međutim, kada psorijaza zahvata veći deo kože, terapija mastima često nije dovoljna, pa se primenjuju i sistemski tretmani. Jedan od najpoznatijih tretmana je fototerapija, koja se koristi kako bi se smanjila upala kože pomoću UV svetlosti. UVB zraci su efikasni kod lakših oblika psorijaze, dok se za teže oblike koriste UVA zraci koji prodiru dublje u kožu.
- U poslednjim godinama, biološka terapija postala je značajna u lečenju težih oblika psorijaze. Ovi lekovi, koji su specifični i ciljano deluju na uzrok bolesti, omogućuju obolelima da postignu bolje rezultate u lečenju. Biološki lekovi se često koriste kod pacijenata kod kojih tradicionalne terapije, kao što su metotreksat ili ciklopsorin, nisu dali zadovoljavajuće rezultate. Važno je naglasiti da pravo na biološku terapiju imaju pacijenti sa umerenim i težim oblicima bolesti, posebno onima kojima psorijaza zahvata više od 10% površine kože, ili onima čiji kvalitet života ozbiljno pati zbog bolesti.
Simptomi psorijaze su vrlo prepoznatljivi i obuhvataju crvene, ljuskaste promene na koži, koje mogu biti prekrivene beličastim naslagama. Ove promene često izazivaju svrbež i bol, što čini svakodnevne aktivnosti izazovnijim za obolele. Iako psorijaza može zahvatiti bilo koji deo tela, najčešće se pojavljuje na laktovima, kolenima i zadnjem delu kičme, ali može biti prisutna i na drugim delovima tela, pa čak i na noktima. Ponekad se bolest može manifestovati i na jednom jedinom mestu, kao što je jedan nokat ili jedan deo kože, što može otežati postavljanje dijagnoze.
- Oboleli od psorijaze često pate i od drugih bolesti, kao što su psorijazni artritis, dijabetes, srčani problemi i gojaznost. Nažalost, ove bolesti su češće kod osoba sa psorijazom nego kod opšte populacije, što znači da je potrebno redovno pratiti i druge aspekte zdravlja, kako bi se na vreme prepoznali potencijalni problemi. Psorijazni artritis je posebno problematičan jer može izazvati ozbiljan bol i otežati pokretljivost zglobova, što dodatno komplikuje lečenje.
Iako psorijaza nije zarazna, postoji zabluda u društvu da je ova bolest prenosi putem kontakta. To često vodi do neprihvatanja obolelih i povećanja stresa kod pacijenata. Zbog toga je izuzetno važno da se podigne svest o ovoj bolesti, kako bi se smanjila stigmatizacija i omogućilo obolelima da se osećaju prihvaćeno u društvu. Stigmatizacija može dovesti do razvoja anksioznosti, depresije i smanjenog kvaliteta života, što dodatno otežava svakodnevno funkcionisanje.
- Preporuke za obolele od psorijaze uključuju praćenje simptoma i pridržavanje saveta dermatologa u vezi sa lečenjem. Pravilna ishrana, fizička aktivnost i održavanje zdrave telesne težine takođe mogu doprineti boljoj kontroli bolesti. Iako psorijaza nije izlečiva, uz pravilnu terapiju i životne navike, oboleli mogu živeti kvalitetan život i uspešno kontrolisati simptome.
U borbi protiv psorijaze, najvažnija je edukacija – kako za pacijente, tako i za širu javnost. Kroz pravilno informisanje o prirodi bolesti, njenim uzrocima i načinima lečenja, moguće je smanjiti predrasude i pomoći obolelima da se nose sa svakodnevnim izazovima. Doktor Bojčević Milosavljević ističe da je za pacijente sa psorijazom ključno da se pridržavaju propisane terapije, koja uključuje ne samo lekove, već i zdrav način života.
Za više informacija o psorijazi i njenom lečenju, možete se obratiti specijalistima na domaćim sajtovima kao što su Stetoskop i Lepa&Srećna, koji pružaju detaljan pregled simptoma i saveta za obolele, kao i najnovije medicinske preporuke
