Petar II Petrović Njegoš, jedan od najvažnijih i najpoznatijih lidera Crne Gore, bio je vladika, pesnik i državnik koji je oblikovao temelje moderne Crne Gore.
- Njegov život, ispunjen izazovima, duhovnim i političkim misijama, ostavio je dubok trag na istoriju ovog naroda. Malo ljudi zna da je Njegoš, najpoznatiji po svom književnom delu “Gorski vijenac”, zapravo nosio ime koje nije bilo poznato široj javnosti, a njegovo stvaralaštvo i političko delovanje obeleženi su kroz brojne nepoznate detalje iz njegovog života.
Njegoš je rođen 1813. godine na Njegušima, u porodici Petrovića. Bio je drugi sin Tome Markova Petrovića, brata vladike Petra I, i Ivane Proroković. Njegovo detinjstvo obeleženo je planinskim krajolikom, strogoćom običaja i pažljivim okom strica, vladike Petra I, koji je prepoznao njegov potencijal za vođu i vladiku. Stric je imao značajnu ulogu u njegovom obrazovanju, vodeći ga na put obrazovanja i duhovnog razvoja. Kroz godine školovanja u manastiru, gde su ga učili monasi i kaluđeri, Njegoš je postepeno otkrivao svoje talente, koji su se kasnije manifestovali i u njegovom književnom stvaralaštvu.
- Malo ljudi zna da je pravo ime Njegoša bilo Rafael, iako je u narodu bio poznat kao Rade. Zanimljivo je da je njegovo ime na krštenju bilo zapisano kao Radoje, dok su ga svi zvali Rade. Vuk Karadžić je takođe beležio ovo ime, a narod ga je poznavao pod nazivom vladika Rade, iako je formalno u Crkvi nosio ime Petar. Njegoš je uz svoje ime često dodavao Njegoš, a ne Njeguš, što se ne zna tačno zašto, ali se pretpostavlja da je ovo prezime preuzeo od svog strica, vladike Petra, koji je ponekad koristio ime Njegoš. Ovaj detalj o njegovom imenu je jedan od mnogih nepoznatih aspekata života velikog vladike i pesnika.
- Njegoš je u mladosti pokazao izuzetne talente, pišući svoje prve stihove i zabavljajući sveštenike i glavare u manastiru. Nakon školovanja u manastiru Topla i Cetinjskom manastiru, Njegoš je postao sve više prepoznat kao vladika i državnik, koji će imati ključnu ulogu u oblikovanju Crne Gore. U njegovom periodu vladavine, Crna Gora je bila u fazi raštrkanih plemena i nesređene vlasti, što je stvorilo prilike za političko i vojno vođstvo. Njegoš je uveo poreze, postavio temelje zakonodavstva, i uspeo da stvori centralizovanu vlast koja je imala uticaj na šire regione.
Njegoš je bio poznat i po svom odnosu prema ženama. Iako je bio vladika, nije mogao da se odupre ženama. Za njega je ženska priroda bila enigma, često govoreći da je „ćud ženska smiješna rabota“ i izražavajući skepticizam prema promenama verovanja koje žene često praktikuju. U njegovim delima, kao što je „Gorski vijenac“, žene su bile predmet njegovih kritika, ali i njegove fascinacije, što pokazuje njegovu složenu prirodu. Njegoš je bio izuzetno privlačan muškarac, i bio je popularan među ženama, zbog čega su mnogi tvrdili da je upravo njegov izgled privlačio pripadnice lepšeg pola.
- Njegoš je umro mlad, u 37. godini života, 1851. godine, od tuberkuloze. Njegovo zdravlje počelo je da se pogoršava još 1849. godine, kada je počeo da kašlje, a bolest se ubrzo pogoršavala. Nakon što su mu lekari iz Kotora dijagnostikovali tuberkulozu, Njegoš je putovao u Italiju, gde je pokušao da se izleči, ali njegov zdravstveni problem se vratio. Uprkos pokušajima da se izleči, Njegoš je umro u oktobru 1851. godine, okružen svojim najbližim saradnicima.
Njegoševa smrt izazvala je duboku tugu među narodom. On je bio vođa koji je predstavljao nadu i budućnost Crne Gore, i njegova smrt je ostavila veliki vakuum. Majka Ivana, koja je tokom sahrane ostala mirna i nije pustila suzu, pružila je utehu narodu, hrabreći ga da nastavi borbu. Njegoš je u svom poslednjem govoru na smrtnoj postelji pozvao narod da se drži zajedno, da ne gazi po dostojanstvu i da čuva mir. Njegove poslednje reči bile su molba za Crnu Goru i njen narod, koji mu je bio najvažniji u životu.
Njegoš je na kraju sahranjen na Lovćenu, gde je njegovo telo počivalo sve do Prvog svetskog rata, kada su njegovi posmrtni ostaci premješteni u Cetinjski manastir. Njegoš je kanonizovan i posthumno uvršten u red svetitelja, a 19. maj se danas slavi kao dan Svetog Mitropolita Petra II Lovćenskog Tajnovida. Njegoševa smrt i dalje je duboko emocionalna tema za narod Crne Gore, jer je on bio simbol nade, borbe i jedinstva
