James O’Brien, pomoćnik američkog državnog sekretara Antonyja Blinkena, danas je na Fakultetu političkih nauka u Sarajevu komentarisao aktuelne političke tenzije u Bosni i Hercegovini, posebno u vezi sa pitanjem državne imovine i prijetnjama secesijom koje dolaze od lidera SNSD-a, Milorada Dodika. O’Brien je jasno istakao stavove Sjedinjenih Američkih Država o trenutnoj situaciji u BiH, usmjeravajući se na ključne aspekte Ustava i pravnog statusa entiteta unutar države.
Prema O’Brienovim riječima, Ustav Bosne i Hercegovine jasno potvrđuje da je BiH jedinstvena zemlja, koja ne priznaje pravo na otcjepljenje ili podjelu. On je citirao član I, stav 1 Ustava, koji glasi: „Republika Bosna i Hercegovina, čije je zvanično ime od sada ‘Bosna i Hercegovina’… nastavlja svoje pravno postojanje … sa unutrašnjom strukturom modificiranom ovim Ustavom.“ Ovaj članak, kako ističe O’Brien, naglašava da se BiH nastavlja kao jedinstvena država s modificiranom unutrašnjom strukturom, ali ne kao konfederacija ili unija dvije države.
O’Brien je naglasio da Ustav jasno definira strukturu BiH, koja se sastoji od dva entiteta – Federacije BiH i Republike Srpske – ali da entiteti nisu suverene države. „BiH nije bila, niti je unija ili konfederacija dvije države. Entiteti su potčinjeni državi BiH, i da budem kristalno jasan, Republika Srpska nije država i nema atribute državnosti,“ poručio je O’Brien.
Pomoćnik američkog državnog sekretara se takođe osvrnuo na pravni status državne imovine, koja je prema Sporazumu o pitanjima sukcesije bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) iz 2001. godine pripisana Bosni i Hercegovini, a ne njenim entitetima. O’Brien je objasnio da su entiteti podložni zakonima i regulacijama na nivou države, te da je „polazna tačka i dalje jasna: imovina pripada državi“.
Dodatno je naglasio važnost slobodnog kretanja ljudi, dobara, usluga i kapitala unutar BiH, što je regulisano članom 1, stav 4 Ustava, koji zabranjuje bilo kakvu kontrolu na granici između entiteta. O’Brien je kritički govorio o pokušajima da se uspostavi nezavisnost Republike Srpske ili da se uvedu kontrole na međuentitetskoj granici. Prema njegovim riječima, takve ideje predstavljaju „izmišljeni ‘izvorni Dayton’“ koji bi vratio stanje iz ratnog perioda sa blokadama i barikadama, što je suprotno stvarnim principima Daytona koji te prepreke uklanja.
O’Brien je također osudio takve prijedloge kao „apsurdne i loše zakone“, ali i opasne zbog njihovih realnih posljedica. Njegova izlaganja naglašavaju posvećenost SAD-a očuvanju integriteta BiH kao jedinstvene države i otklanjanju prijetnji koje mogu ugroziti njen stabilan i miran razvoj.
